Theo Tổ chức y tế thế giới (WHO), ung thư ngày nay đang trở thành một trong những căn bệnh không lây nhiễm phổ biến nhất thế giới và đã trở thành một gánh nặng trên toàn cầu. Đây cũng là một nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên thế giới. Các chuyên gia của WHO cho rằng với sự phát triển của khoa học trong việc chẩn đoán và điều trị ung thư trong tương lai sẽ làm giảm đáng kể những ca tử vong này. Nhưng điều cần thiết là việc tuyên truyền cho người dân để họ hiểu được những bệnh ung thư nào họ có thể phát hiện sớm, kiểm soát và những bệnh nào chưa thể.
Việc tầm soát một số loại bệnh ung thư được coi là một yếu tố quan trọng trong việc phát hiện ung thư sớm để có thể giảm thiểu những hậu quả lớn, nhất là nguy cơ tử vong ở người bệnh. Theo các chuyên gia về y tế, tầm soát bệnh ung thư khác hẳn với việc chẩn đoán bệnh.
Các bệnh cần được tầm soát trước hết cần phải là những bệnh phổ biến, vì nếu bệnh hiếm thì bạn phải kiểm tra nhiều người để tìm bệnh và cuối cùng là có nhiều kết quả sai. Thứ hai là kiểm tra chỉ đối với bệnh để lại nhiều hậu quả. Chúng ta có thể nghiên cứu được các phương pháp kiểm tra phát hiện các loại cảm cúm thông thường nhưng tại sao phải làm vậy vì khi có kết quả thì người bệnh cũng đã khỏi và có lẽ cũng không có hậu quả gì nghiêm trọng. Bệnh có thể được phát hiện sớm, tức là trong khoảng thời gian mà bạn có thể phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm trước khi người bệnh có triệu chứng. Có lẽ ví dụ rõ nhất là với bệnh ung thư cổ tử cung ở phụ nữ với kiểm tra papsmear. Việc điều trị sớm sẽ hiệu quả hơn là để đến khi các triệu chứng đã xuất hiện. Ví dụ với bệnh ung thư cổ tử cung, nếu chúng ta điều trị những bất thường trước khi nó phát triển thành ung thư thì sẽ có kết quả tốt hơn là đợi đến khi nó thành ung thư.
Những bệnh ung thư có thể kiểm soát:
Dựa trên những điều kiện đưa ra ở trên, có một số loại ung thư ngày nay được xếp vào những bệnh mà các bác sĩ khuyên bệnh nhân nên kiểm tra định kỳ để phát hiện sớm.
Điển hình nhất là các bệnh ở phụ nữ bao gồm ung thư vú và ung thư cổ tử cung. Đây hai bệnh ung thư gây tử vong hàng đầu ở phụ nữ tại các nước có thu nhập thấp và trung bình.
Với bệnh ung thư cổ tử cung, số liệu thống kê của Tổ chức Y tế thế giới cho thấy căn bệnh này khiến khoảng 500,000 người chết mỗi năm. Tại Việt nam, con số thống kê được đưa ra vào năm 2011 là khoảng 2,400 người. Nguyên nhân chính gây ung thư cổ tử cung là do virus papilloma ở người hay còn gọi là HPV. Theo Cơ quan Phòng chống bệnh dịch Hoa Kỳ, HPV là loại virus khá phổ biến, phần lớn mọi người đều có thể bị nhiễm virus này một lần trong đời. Việc xét nghiệm HPV và phát hiện sớm các dấu hiệu tiền ung thư do HPV gây ra ở phụ nữ giúp điều trị kịp thời bệnh này. Khi bị phát hiện có dấu hiệu tiền ung thư hay ung thư ở giai đoạn đầu, người bệnh sẽ được điều trị bằng phẫu thuật cắt bỏ. Sau đó có thể được điều trị bằng xạ trị hoặc hóa trị. Tại những nước khác nhau, quy định về việc đi kiểm tra papsmear định kỳ là khác nhau tùy theo nguồn lực mỗi nước. Quy định chung của WHO là từ độ tuổi 25 trở lên. Tại Mỹ quy định về độ tuổi là sớm hơn.
Với ung thư vú, căn bệnh khiến khoảng 450,000 người chết mỗi năm trên toàn thế giới, xét nghiệm phát hiện sớm ung thư vú là mammogram hay còn gọi là chụp nhũ ảnh. Đây là căn bệnh có khả năng điều trị cao nhất trong các loại ung thư. Nếu phát hiện ở giai đoạn đầu, cơ hội chữa khỏi là 90%, ở giai đoạn hai, cơ hội là 60%. Tại Mỹ, các bác sĩ khuyến cáo phụ nữ nên bắt đầu đi chụp nhũ ảnh mỗi năm một lần bắt đầu từ độ tuổi 40 trở lên. Tuy nhiên với những người có gene di truyền BRCA 1, loại gene có thể dẫn đến ung thư vú, được khuyên nên đi chụp nhũ ảnh và cộng hưởng từ bắt đầu từ độ tuổi 35.
Bệnh ung thư đại tràng cũng được xếp vào một trong những bệnh có thể được phát hiện sớm. Theo Hội Ung thư Hoa kỳ, xét nghiệm phát hiện sớm bệnh ung thư đại tràng cần được bắt đầu từ độ tuổi 50. Tuy nhiên với những người có nguy cơ cao tức trong gia đình cùng huyết thống đã có người bị ung thư đại tràng, việc xét nghiệm có thể được tiến hành sớm hơn. Có nhiều xét nghiệm được sử dụng trong việc tầm soát ung thư đại tràng, bao gồm soi ruột, soi đại tràng sigma hay thử phân. Theo bác sĩ Judith Walsh, nhiều người thường hay chọn soi ruột hơn vì mặc dù phương pháp này tốn thời gian và gây mệt mỏi, bệnh nhân vẫn coi đây là phương phát phát hiện ung thư sớm hơn và chắc chắn hơn so với các phương pháp khác.
Ngoài ra với những người hút thuốc lá lâu năm và có nguy cơ bị ung thư phổi cao, Hội Ung thư Hoa kỳ cũng khuyến cáo nên đi chụp CT scan phổi liều thấp từ độ tuổi 55 đến 74. Những người có nguy cơ cao được định nghĩa là những người hút từ một bao trở lên trong 30 năm hoặc hơn và những người vẫn đang hút thuốc hoặc mới bỏ thuốc chưa đầy 15 năm qua.
Theo Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ, những mặt lợi của việc xét nghiệm phát hiện sớm ung thư cần được so sánh với những rủi ro đi kèm. Nhìn chung, các xét nghiệm không phải lúc nào cũng hoàn hảo. Có lúc xét nghiệm không phát hiện được ung thư mà cũng có khi cho kết quả ung thư nhưng thực ra không đúng. Vì vậy lời khuyên mà Hiệp hội này đưa ra với mọi người là nên kiểm tra thêm thông tin về các xét nghiệm khác có thể cũng có những rủi ro khi quyết định thực hiện các xét nghiệm tầm soát bệnh.
Nên tầm soát tại các bệnh viện lớn đủ trang thiết bị chuyên môn mỗi năm 1 lần để chẩn đoán chính xác và an toàn.
Các bạn có nhu cầu tư vấn vui lòng liên hệ Email: angelic_luong@hotmail.com
